Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK), 5 Haziran 2024’te sinema ve tiyatro sayılarına ilişkin rapor yayınladı. TUİK’in mevcut verilerine göre Türkiye’de 808 tiyatro bulunuyor. Bunların kaçı Kürt? Kürt tiyatrosunun durumu nedir?
Milyonlarca Kürt Kürt kentleri ve Türkiye’de yaşıyor ve Kürtçe dilini (Kurmanci, Zazaki) konuşuyor. Kürt dilinin Türkiye’deki durumuna bakıldığında dilin asimilasyon ve baskı politikaları altında olduğu görülmektedir. Kürtçe diline yönelik resmi bir engel bulunmamasına rağmen Kürt kültürünün, dilinin, etkinliklerinin, tiyatrolarının ve programlarının çoğu zaman keyfi olarak engellendiği ve yasaklandığı görülmektedir .
Piyasa, Kürt dili üzerindeki baskılar, asimilasyon politikaları gibi pek çok farklı nedenden dolayı tiyatro, sinema, Kürt çalışmaları, yayınevleri vb. birçok Kürt alanında ve Kürtçe faaliyette tercih edilmemektedir. Piyasanın olmaması nedeniyle kişi kurum ve bölüm açma yükünü taşıyamıyor. Türkiye’de Kürt tiyatrolarının bulunmaması da bu nedenlerden birine bağlı diyebiliriz. Belki piyasaya daha bağımlıdır ve yöneticileri çok az kişiden oluşmaktadır. Oyuncu Mîrza Metîn, Kürt Araştırmalarının Kürt Tiyatrosu girişinde , Kürt aktörlerin kuzeydeki durum ve eylemlerine dikkat çekiyor: Kuzeyli aktörler yaklaşık otuz yıldır tiyatro yapıyor (oyun yapma, düzenleme, eğitim, sahne kurma). , sansüre direnme) ve kısıtlamalara vb.) pratik bir durum kazanmıştır.
Belediyelere valilerin atanmasının ardından Kürt aktörler alternatif sahnelere geçti ve Kürdistan’ın birçok şehrinde yeni sahneler inşa edildi. Diyarbakır Şehir Tiyatrosu, yönetimin ardından sivil alana dönen ve Diyarbakır’daki 30 yıllık emeğine dayanarak sahne inşa eden gruplardan biri. Bunun diğer grupları da sahnelerini farklı şehirlerde kurma konusunda cesaretlendirdiğini söyleyebiliriz. Örneğin Batman’da Yeni Sahne, Divan Akademisi, Ritüel Tiyatrosu, Mardin’de gösteriler, Van’da tiyatrolar açıldı
Peki kaç tane Kürt tiyatrosu var (mevcut bilgilere göre).
Van: ŞanoWan, Nupelda
Mardin: Mars ve Shaneshin Performansı
Batman: Şano Ar, Yeni Sahne, Araf Tiyatro, Şarmola Performansı, Ritüel
Amed: Amed Şehir Tiyatrosu, Mordem Sanat, Ger Tiyatrosu
İstanbul: Yeni Hayat Tiyatrosu, Sha Gösterileri, Dubare Kumpanya, Si Tiyatro, Şermola Gösterileri
Kaynak: Botan Times
