Ukrayna, Washington’ın izin vermesinden bir gün sonra, ilk kez Rusya toprakları içindeki bir hedefe ABD tarafından tedarik edilen uzun menzilli füzelerle saldırdı.
BBC’nin ABD’deki ortağı CBS News’e konuşan ABD’li yetkililer, ATACMS (Ordu Taktik Füze Sistemi) kullanıldığını doğruladı.
Rusya Savunma Bakanlığı, Ukrayna’nın bu sabah Rusya’nın Bryansk bölgesine düzenlediği saldırıda altı ATACMS füzesi kullandığını, bunlardan beşinin imha edildiğini söylemişti.
Açıklamada, hasar gören altıncı füzenin parçalarının bölgedeki askeri tesiste yangına yol açtığı ifade edildi.
Washington’ın izninden bir gün sonra gerçekleşen saldırı, Ukrayna’nın uzun menzilli füzelerle Rusya’nın uluslararası alanda tanınan topraklarını ilk kez hedef alması anlamına geliyor.
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Rusya’nın füzelerin “Amerikalı askeri uzmanlar” tarafından kullanıldığı “anlayışıyla hareket edeceğini” söyledi.
Brezilya’nın Rio de Janeiro kentindeki G20 zirvesinde bir basın toplantısı düzenleyen Lavrov, “Bunu Batı’nın Rusya’ya karşı savaşının yenilenmiş bir yüzü olarak kabul edeceğiz ve buna göre tepki vereceğiz” dedi.
ABD Başkanı Joe Biden’ın yeşil ışık yakması ardından, Moskova Pazartesi günü yaptığı açıklamada, ABD füzeleriyle kendi toprakları içinde yapılacak herhangi bir saldırının “uygun ve somut bir karşılık” doğuracağını söylemişti.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, gelişmelerin ardından 19 Kasım’da ülkenin yeni nükleer doktrinini onayladı.
Bu belge daha önce hazırlanmış ve kamuoyuna duyurulmuştu, ancak Putin’in imzayı bugün atması gelişmelere bir yanıt olarak yorumlandı.
Ukrayna ordusu daha erken saatlerde yaptığı açıklamada Rusya’nın Bryansk bölgesindeki bir mühimmat deposunu vurduğunu doğruladı, ancak ATACMS füzelerinin kullanılıp kullanılmadığını belirtmedi.
Sınıra yaklaşık 100 km uzaklıktaki Karaçev kasabası yakınlarında bir depoya yapılan saldırının 12 ikincil patlamaya neden olduğu kaydedildi.
Ukrayna zaten bir yıldan uzun bir süredir topraklarının Rus işgali altındaki bölgelerinde ATACMS füzelerini kullanıyordu.
Kiev şimdi bu füzeleri kullanarak, Ukrayna güçlerinin bir kısmını elinde tuttuğu Kursk bölgesi de dahil olmak üzere Rusya topraklarının derinlerine saldırabiliyor. Ukraynalı ve ABD’li yetkililerin bölgede bir karşı saldırı bekledikleri bildiriliyor.
Washington ne diyor?
Füzelerin Ukrayna’ya verildiği haberlerine dair Beyaz Saray ya da Pentagon’dan resmi bir açıklama gelmedi.
ABD Başkanı Joe Biden, G20 zirvesi için bulunduğu Brezilya’da, “ABD, Ukrayna’nın toprak bütünlüğünü ve egemenliğini güçlü şekilde destekliyor” demekle yetindi.
Ancak Ukrayna lideri Volodimir Zelenskiy, “Bu tür şeyler kamuoyuna duyurulmaz, füzelerin kendisi konuşur” dedi.
ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mathew Miller da “bir politika değişiminin doğrulanmayacağını” söyledi.
Ancak hemen ardından Rusya’nın Kuzey Kore askerlerini sahaya sürmesine güçlü bir yanıt vereceklerini söylediklerini hatırlattı.
ABD’de 5 Kasım’da yapılan seçimleri kazanan ve 20 Ocak 2025’te göreve başlamaya hazırlanan Donald Trump henüz yorum yapmadı.
Ancak oğlu Donald Trump Jr, ülkenin trilyon dolarlık askeri endüstrisini işaret ederek, “Babama, barışı sağlama ve hayatları kurtarma şansı bırakmadan Üçüncü Dünya Savaşı’nı başlatmak istiyor gibi görünüyorlar” dedi.
Donald Trump’ın göreve başladıktan sonra uzun menzilli füze kararını iptal edip etmeyeceği net değil.
Trump, uzun süredir ABD’nin Ukrayna’ya yaptığı mali ve askeri yardımın boyutlarını eleştiriyor ve savaşa çabucak son vermeyi vadediyor.
Kaynak,Getty Images
Moskova ne yanıt verdi?
Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov, ABD’nin füze izniyle ilgili “Eğer böyle bir karar alındıysa, bu, ABD’nin bu çatışmaya müdahil olması açısından yeni bir durum anlamına gelir” dedi.
Peskov bu gelişmeyle “Washington’ın ateşe benzin döktüğünü” de savundu.
Peskov, Rus topraklarına böyle bir saldırının “ABD ve uydularının Rusya’ya karşı çatışmalara doğrudan müdahalesi anlamına geleceğini” vurguladı.
Rusya lideri Vladimir Putin daha önce Batılı ülkeleri böyle bir hamleye karşı uyarmış ve NATO’nun Ukrayna savaşına “doğrudan katılımı” anlamına geleceğini söylemişti.
Putin, son gelişmeyle ilgili henüz bir açıklama yapmadı.
Rusya Dışişleri Bakanlığı, ABD’nin kararının “uygun ve somut” bir karşılığı beraberinde getireceğini açıkladı.
Putin’den Uyarı: Ukrayna’nın Uzun Menzilli Füzelerle Rusya’yı hedef alması NATO ile savaş hali demektir.
Putin ayrıca 19 Kasım Salı günü Güncellenmiş Nükleer Doktrinini imzaladı.
Belge Eylül ayında hazırlanmış ve kamuoyuna duyurulmuştu.
Putin’in imzasıyla birlikte resmiyet kazandı.
Yeni doktrine göre, nükleer olmayan bir devletten gelen herhangi bir saldırı, nükleer bir güç tarafından desteklenirse, Rusya’ya karşı ortak bir saldırı olarak kabul edilecek.
Doktrin, Rusya’nın egemenliğine yönelik kritik bir tehdit durumunda bile nükleer silah kullanabileceğini söylüyor.
Buna, konvansiyonel silahlarla yapılacak saldırıları, Belarus’un hedef alınmasını ve askeri uçakların, seyir füzelerinin, insansız hava araçlarının Rusya sınırları içinde kitlesel saldırılarını da dahil ediyor.
Erdoğan: Rusya’nın adımını NATO gözden geçirmeli
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, G20 Liderler Zirvesi’nde düzenlediği basın toplantısında, Rusya’nın güncellenen nükleer doktrini için “kendine yönelik bir tavra karşı konvansiyonel silahlara karşı alınan bir tedbir” ifadesini kullandı.
Erdoğan, Rusya’nın attığı bu adımın “NATO yetkilileri tarafından da düşünülmesi ve gözden geçirilmesi” çağrısı yaptı.
“NATO ülkesi olarak kendimizi koruyacak adımları atmak durumundayız. Rusya ve Ukrayna komşumuz. Onlarla ilişkilerimizi korumak durumundayız” diyen Erdoğan, Ukrayna ve Rusya arasında kesin ateşkesin bir an önce sağlanması ve barışın temin edilmesi temennisinde bulundu.
Sahada etkisi ne olacak?
Kiev, ATACMS füzelerine kısıtlamaların kaldırılmasını ve ülkenin sınır ötesi hedefleri de vurabilmesini uzun süredir istiyordu.
ATACMS’lerin menzili 300 kilometreyi aşabiliyor ve hızlarının yüksek olması nedeniyle engellenmeleri de zor.
Washington’ın ATACMS kararının, Rusya’nın Kursk bölgesine yönelik olduğu belirtiliyor.
Ukrayna güçleri Ağustos ayında bu bölgeye sürpriz bir saldırı düzenlemişti.
Biden yönetiminin bu kararla, Ukrayna’nın şu anda elinde tuttuğu küçük Rus toprağını müzakerelerde pazarlık kozu olarak elinde tutmasını hedeflediği yorumları yapılıyor.
Kiev merkezli Ukrayna Güvenlik ve İşbirliği Merkezi’nin başkanı Serhiy Kuzan, BBC’ye yaptığı açıklamada, Joe Biden’ın kararının ülke için “çok önemli olduğunu” söyledi.
Kuzan “Savaşın gidişatını değiştirebilecek bir şey değil ama güçleri daha da eşitleyeceğini düşünüyorum” dedi.
New York Times ve Washington Post gazetelerine konuşan ve adlarının açıklanmasını istemeyen ABD’li yetkililer, Ukrayna’nın ATACMS kullanımına izin verilmesi kararının, Kuzey Kore askerlerinin Ukrayna’da Rus saflarında savaştırılmasına tepki olarak alındığını belirtti.
Kuzan, kararın Rus ve Kore güçlerinin Ukrayna ordusunu Kursk bölgesinden sökmek için başlatması beklenen büyük saldırıya karşı koymak adına tam zamanında alındığını vurguladı.
Ukrayna, daha önce Kursk bölgesinde 11 bin Kuzey Kore askeri olduğunu tahmin ettiklerini açıklamıştı.
Desteğin devamı gelir mi?
Biden’ın kararı sonrası, İngiltere ve Fransa’nın da Storm Shadow füzelerinin kullanımına izin vermesi bekleniyor.
Almanya ise uzun menzilli füzelerinin sınır ötesinde kullanılmasına izin vermeyeceğini duyurdu.
Ukrayna aylardır, Donetsk’teki Rus güçlerinin, önemli bir ikmal merkezi olan Povrosk’a doğru ilerlemesini durdurmaya çalışıyor.
Moskova ise Ukrayna’daki SİHA saldırılarını önemli ölçüde artırdı.
Ukrayna genelkurmayına göre Ekim ayında 2.000 SİHA saldırısı düzenlendi.
Rusya, 16 Kasım Cumartesi gecesi de Ukrayna’nın enerji altyapısını hedef aldı.
Zelenskiy’ye göre bu saldırıda 120 füze ve 90 SİHA kullanıldı en az 10 kişi öldü.
